Zorunlu Askerlik: Türkiye’deki Süreç, Güncel Durum ve Tartışmalar
Türkiye’de zorunlu askerlik, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren uygulanan ve 20 yaşını dolduran her erkek vatandaş için anayasal bir yükümlülüktür. Bu uygulama, hem ulusal savunma hem de toplumsal aidiyetin pekiştirilmesi açısından önemli bir rol oynamaktadır.
—
Tarihsel Arka Plan
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 19. yüzyılın ortalarına kadar askerlik, genellikle gönüllülük esasına dayanıyordu. Ancak 1844’te yapılan düzenlemeyle askerlik süresi beş yıl olarak belirlenmiş ve 1846’da çıkarılan bir kanunla sadece Müslümanlar askerlikle yükümlü kılınmış, gayrimüslimler ise zorunlu askerliğin dışında tutulmuştur [1].
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte, modern bir ordu yapısına geçişin temelleri atılmıştır. 1927’de çıkarılan bir kanunla, 18 yaşını dolduran her erkek Türk vatandaşı askerlik hizmetini yerine getirmekle yükümlü kılınmıştır. Bu dönemde, askerlik süresi piyade ve nakliye için 18 ay, topçu, süvari, fenniye, otomobil, sanayi ve mızıka için 24 ay olarak belirlenmiştir [2].
—
Günümüzde Zorunlu Askerlik Süresi
Günümüzde, 26 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe giren yeni askerlik kanunu ile zorunlu askerlik süresi yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre:
– Er ve erbaşlar için askerlik süresi 6 aydır.
– Yedek subay ve yedek astsubaylar için askerlik süresi 12 aydır.
Ayrıca, bedelli askerlik uygulaması kalıcı hale getirilmiştir. Bedelini ödeyenler, bir aylık temel askerlik eğitimini tamamladıktan sonra askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılmaktadır [2].
—
Eğitim Durumu ve Erteleme Hakkı
Eğitim durumu nedeniyle askerlik hizmeti ertelenebilmektedir. Bu erteleme hakları şu şekildedir:
– Lise, Mesleki ve Teknik Lise, Açık Lise ve Mesleki Eğitim Merkezi öğrencileri, 22 yaşına girilen yılın sonuna kadar.
– Önlisans veya Lisans düzeyinde Üniversite öğrencileri, 28 yaşına girilen yılın sonuna kadar.
– Yüksek Lisans öğrencileri, 32 yaşına girilen yılın sonuna kadar.
– Doktora öğrencileri, 35 yaşına girilen yılın sonuna kadar.
Bu düzenlemeler, eğitim hayatını sürdüren bireylerin askerlik hizmetini tamamlamadan eğitimlerine devam etmelerini sağlamaktadır.
—
Vicdani Ret ve Alternatif Hizmet
Türkiye’de vicdani ret, yani askerlik hizmetini dini veya ahlaki nedenlerle reddetme, yasal olarak tanınmamaktadır. Bu durum, bazı bireylerin zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmemesi veya yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının askerlik yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi sorunlara yol açmaktadır. Bazı ülkelerde, vicdani ret hakkı tanınmakta ve alternatif sivil hizmetler sunulmaktadır. Ancak Türkiye’de böyle bir uygulama bulunmamaktadır [3].
—
Güncel Tartışmalar ve Gelecek Perspektifi
Zorunlu askerlik, Türkiye’de uzun yıllardır süregelen bir uygulama olmasına rağmen, günümüzde bu sistemin etkinliği ve gerekliliği üzerine çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Bazı uzmanlar, profesyonel orduya geçişin daha verimli ve maliyet etkin olacağını savunurken, bazıları ise zorunlu askerlik sisteminin toplumsal aidiyet ve ulusal savunma açısından önemini vurgulamaktadır. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Türkiye’nin askerlik sisteminin %50 profesyonel, %50 zorunlu askerlik şeklinde devam etmesi gerektiğini ifade etmiştir [4].
Sonuç olarak, zorunlu askerlik, Türkiye’de hem tarihsel hem de güncel olarak önemli bir konu olmaya devam etmektedir. Bu sistemin geleceği, toplumsal ihtiyaçlar, güvenlik politikaları ve uluslararası gelişmeler ışığında şekillenecektir.
—
Etiketler: #ZorunluAskerlik, #TürkiyeAskerlikSistemi, #VicdaniRet, #AskerlikSüresi, #MilliSavunma
—
Sources:
[1]: https://turkcemalumatlar.com/2023/01/22/osmanli-devletinde-zorunlu-askerlik-sistemine-gecis/?utm_source=chatgpt.com “Osmanlı Devleti’nde Zorunlu Askerlik Sistemine Geçiş”
[2]: https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27dezorunluaskerlik?utm_source=chatgpt.com “Türkiye’de zorunlu askerlik – Vikipedi”
[3]: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/509851?utm_source=chatgpt.com “Türkiye’nin Askerlik Sisteminin Tarihsel Süreç Bağlamında İnc”
[4]: https://www.edetv.com.tr/zorunlu-askerlik-devam-edecek-mi-bakan-guler-tartismalara-noktayi-koydu?utm_source=chatgpt.com “Zorunlu askerlik devam edecek mi? Bakan Güler, tartışmalara noktayı …”